Meniskoko eta Aurreko Lotailu Gurutzatuaren (ALG) lesioen berreskuratzea: Tratamendu Kontserbatzailea eta ebakuntza aurre-ostea Fisioterapiatik

Fisioterapia modernoan, gero eta kontzientzia handiagoa dago menisko edo ALGren lesio guztiak ez direla modu kirurgikoan tratatu behar. Kasu askotan baliozkoak diren aukera kontserbatzaileak daude, betiere tratamendua indibidualizatzen bada. Pazientea ebakuntza-gelatik igaro bada edo kirurgiarik gabe osatzea aukeratzen badu, fisioterapeutaren zeregina funtsezkoa da errehabilitazio aktibo, funtzional eta segururako.

⚠️ Zein akats ikusten ditugu oraindik kontsultan?

Konturatu gara tratamendu askok zaharkituriko metodoetan ainguratuta jarraitzen dutela, oinarri zientifiko gutxirekin. Hona hemen akats ohikoenetako batzuk:

• Gimnasioko makinak soilik erabiltzea, progresiorik eta funtzionaltasunik gabe.

• Mina kosta ala kosta saihestea, honen tolerantzia atasalea ulertu gabe.

• Meniskoko josturaren ostean erabateko atsedenaren aldeko apustua egitea.

• Ebakuntza azkarregi egitea beste tratamendu kontserbatzaileak baloratu gabe.

• Menpekotasuna sortzen duten eta beharrezkoak ez diren belaun-babesak erabiltzea.

• Neuroplastikotasuna (mugimendu patroiaren berreztea) ez entrenatzea.

Errekuperazio on baten benetako sekretua lan aktibo eta planifikatuan dago. Ez dago lasterbiderik.

Tratamendu Kontserbatzailea Menisko eta ALGaren Lesioetan

Noiz da gomendagarria?

• Lesio partzialak edo egonkorrak.

• Egonkortasun funtzionala duten pazienteak.

• Pertsona heldu edo kirol jarduera urrikoak.

• Aldez aurretik huts egindako ebakuntzak edo konplikazioak izateko arrisku handia dutenak.

Tratamendu kontserbatzailearen faseak:

• Hanturaren aurkako fasea (akutua)

  • Helburua: hantura murriztu, mugikortasuna berreskuratu eta indarra mantentzea.

  • Teknikak:

    • Hotz-terapia

    • Diatermia

    • Eskuzko terapia

    • Puntzio lehorra eta bendaje neuromuskularra

• Berregokitze funtzionalaren fasea hiru fasetan banandua:

  • 1. Fasea: sintomen kontrola eta aktibazioa

    • Koadrizeps eta iskiotibialen ariketa isometrikoak

    • Karga arinak posizio seguruetan, indarra mantentzeko sintomak okertu gabe

    • Inpaktu txikiko aldebakarreko ariketak

    • Erabateko atsedena saihestu.

• • 2. Fasea: indarketa progresiboa

    • Lan eszentrikoa eta aldebakarrekoa

    • Karga progresiboa zango-prentsa edo sentadilla partziala bezalako ariketetan

    • Isometrikoak angelu desberdinetan, funtsezko mugimendu tarteetan tolerantzia handitzeko

    • Kontrol motorreko eta propiozepzioko ariketak

    • Neuroplastikotasuna eta mugimenduaren berreztea

    • Zeregin bikoitzarekin entrenatzea.

    • Mugimenduarekiko beldurraren kudeaketa emozionala.

• • 3. Fasea: jarduera arruntetara itzultzea

    • Ariketa dinamiko eta pliometriko progresiboak (inpaktua modu kontrolatu eta progresibo batean sartu)

    • Karga eta estimulu aldaketak

    • Behar espezifikoen araberako entrenamendu funtzionala.

Tratamendu kirurgikoa: Fisioterapia ebakuntza aurretik eta ondoren

• Ebakuntza aurreko fasea

  • Helburua: ebakuntzara ahalik eta funtzionaltasun handienarekin iristea.

  • Gakoak:

    • Mina eta hanturaren kontrola.

      • Minik gabeko mobilizazio aktiboa

      • Hantura handia balego hotzaren erabilera eta hanka altxatzea.

    • Indarketa progresiboa

      • Koadrizeps eta gluteo giharren ariketa isometrikoak.

      • Alde bakarreko indartze ariketak eta kontrol motorea.

    • Propiozepzio eta egonkortasuna

    • Ariketa eszentrikoak: jaitsiera motela sentadilletan

Onurak:

• Kirurgia ostean indar gutxiago galtzea.

• Min eta zurruntasun gutxiago.

• Osatze azkarragoa.

• Ebakuntza osteko fasea (protokolo eta kirurgia espezifikoen arabera)

  • 1. Fasea (1-1,5 hilabete gutxi gora behera)

    HELBURUAK:

    • Hasierako egun/asteetan:

      • Orbainaren lanketa

      • Beharrezkoa izango balitz eskuzko terapia edo puntzio lehorra

      • Belaunaren mobilizazioak

      • Diatermia edo izotz terapia

    • Belaunaren luzapen osoa lortzea.

    • Belaunaren 110–120ºko flexioa lortzea ALGaren kasuan eta 90ºkoa meniskoaren kasuan (kargarik gabe).

    • Koadrizepsa aktibatzea.

    • Martxa hobetzera bideratutako ariketak, makulu eta errenik egin gabe ibiltzeko gai izateko.

    • Informazio sentsitiboaren bidez mapa somatosentsoriala hobetzea.

    • Progresiboki indarra lantzea.

    • Gorputz-enborra eta kontrako hanka lantzen jarraitzea indarrik ez galtzeko.

      *** Meniskoko jostura duten pazienteek lehenengo hiru asteetan ezingo dute hankan pisua jarri ezta 90º baino gehiagoko flexiorik egin. Horrek EZ du esan nahi 3. astera arte geldirik egon behar duzunik. Mugitzen ez dena, galdu egiten da: indarra, mugikortasuna, kontrol neuromuskularra...

• • 2. Fasea (1,5 hilabetetik 3,5-4 hilabetera gutxi gora behera)

    • Ariketa asimetrikoak eta aldebakarrekoak.

    • Indarketa ariketak pisuarekin.

    • Ariketa isometrikoak mugimendu tarte guztiak indartzeko.

    • Hanka bakarreko ariketak sistema bestibularra eta somatosentsoriala integratzeko.

    • "leg extension" makinaren erabilera mugimendu tarte osoan (ondo erabiltzen badugu oso erabilgarria izan daiteke).

    • Inpaktu baxuko ariketa pliometrikoen hasiera, lasterketarako trantsizioarekin ("skipping", saltotxoak...).

• • 3. Fasea (3,5-4 hilabetetik 7-7,5 hilabetera gutxi gora behera)

    • Aldebakarreko indarketa, hanken artean alde esanguratsurik egon gabe (pisu hila, "pistols"...).

    • Indarketa pisu altuekin, ahalik eta abiadura handienean.

    • Progresioak lasterketan eta norabide aldaketak.

    • Ariketa pliometriko intentsuak, bi hankekin zein hanka bakarrean. Zeregin bikoitzaren erabilera.

    • Pista eta kirol zeinuen hasiera.

Tendoien egitekoa: askotan ahazten dena

Tendoien entrenamendua ezinbestekoa da ALG eta menisko lesioetan. Haien "stiffness"a (zurruntasun hobezina) berebizikoa da ondorengoetarako:

• Inpaktuak malgutzeko.

• Berrerortzeak saihesteko.

• Belaunaren erantzun dinamikoa hobetzeko.

Gomendatutako ariketak:

• Karga handiak zuntzen erreklutamendua hobetzeko (pisu hila, ariketa isometriko sakonak).

• Luzaketa eszentrikoak (errumaniar pisu hila eta aldaerak).

• Pliometria progresiboa.

• Ariketa isometrikoak mugimendu tarte desberdinetan.

• Frenatze entrenamendua (ISO CATCH).

Ondorioak: Errehabilitazioa aktibo eta pertsonalizatua

Pertsona bakoitzak historia eta erritmo desbedinak ditu. “Ebakuntza egin edo ez” beharrean, lehenengo egunetik gauzak ondo egitea da garrantzitsuena: Cada persona tiene un tiempo y una historia distinta. Lo importante no es si se opera o no, sino hacer las cosas bien desde el primer día:

• Balorazio indibidualizatua.

• Plan egituratua diseinatzea.

• Fase guztiak ondo betetzea.

• Sistema neuromuskularra maneiatzen berrikastea.

• Lan aktiboaren alde apustu egitea.